web 3.0 Tarihi
En son Web 3.0 teknolojisini geliştirirken bugün bulunduğumuz noktaya gelmemizi sağlayan bazı önemli tarihsel kilometre taşlarına bir göz atalım.
Her şey 1838’de bilim adamı Sir Charles Wheatstone’un tek bir 3D görüntü oluşturmak için iki görüntüyü (her bir göz için bir tane) birleştirdiğiniz “binoküler görme” kavramını özetlediği zaman başladı.
Bu konsept, bir görüntü oluşturmak için derinlik yanılsamasını kullandığınız bir teknoloji olan stereoskopların geliştirilmesine yol açtı. Bu, günümüzde modern VR gözlük kullanılan konseptin aynısıdır.
Amerikalı bilim kurgu yazarı Stanley Weinbaum’un, ana karakterin görme, ses, tat, koku ve dokunma sağlayan bir çift gözlük kullanarak kurgusal bir dünyayı keşfettiği Pygmalion’un Gözlükleri kitabını 1935 tarihinde yayınladı.
Morton Heilig, 1956’da ilk VR makinesi olan Sensorama Machine’i üretti.
Bu makine, izleyiciyi içine alarak 3D videoyu ses, kokular ve titreşimli bir sandalyeyle birleştirerek Brooklyn’de bir motosiklet sürme deneyimini gerçekleştirdi.
Heilig ayrıca 1960 yılında stereoskopik 3D görüntüleri stereo sesle birleştiren ilk başa takılan ekranın patentini aldı.
1970’lerde MIT, kullanıcıların Colorado’daki Aspen kasabasında bilgisayar tarafından oluşturulan bir tura katılmalarını sağlayan Aspen Film Haritası’nı oluşturdu. (Günümüzde metaverseden arsa alma olayı)
Metaverse terimi ilk olarak Neil Stevenson’ın 1982 tarihli romanı Snow Crash’de kullanıldı. Stevenson’ın metaverse’i, karakterlerin kasvetli totaliter bir gerçeklikten kaçmak için gidebileceği sanal bir yerdi.
1990’ların başında Sega, kullanıcıların birçok oyun salonunda keyif aldığı SEGA VR-1 hareket simülatörü gibi VR arcade makinelerini tanıttı.
1998’de Sportsvision, sarı yarda işaretli ilk canlı NFL oyununu yayınladı ve grafikleri gerçek dünya görüntüleri üzerine bindirme fikri hızla diğer spor yayınlarına yayıldı.
Ardından 18 yaşındaki girişimci ve mucit Palmer Luckey, 2010 yılında Oculus Rift VR başlığının prototipini yarattı. 90 derecelik görüş alanı ve bilgisayar işlem gücü kullanımıyla devrim niteliğindeki kulaklık VR’ye olan ilgiyi yeniden ateşledi.
Ernest Cline, 2011’de Ready Player One kitabını yayınladı ve bize gerçeklikten kaçmak için girebileceğimiz tamamen sürükleyici bir dünyaya bir kez daha göz atmamızı sağladı. Kitap hit oldu ve yönetmen Steven Spielberg onu 2018’de bir filme dönüştürdü.
Facebook, 2014 yılında 2 milyar dolarlık bir anlaşmayla Oculus VR’yi satın aldı. O zaman, Facebook kurucusu Mark Zuckerberg, Facebook ve Oculus’un Oculus platformunu oluşturmak ve daha fazla oyunu desteklemek için ortaklıklar geliştirmek için birlikte çalışacaklarını belirtti.
2014’te – XR için yoğun bir yıl – Sony ve Samsung, kendi VR başlıklarını oluşturduklarını duyurdular ve Google, ilk Cardboard cihazını ve Google Glass AR gözlüklerini piyasaya sürdü. Google’ın Cardboard cihazı, akıllı telefonlar için düşük maliyetli bir karton VR görüntüleyicidir.
Microsoft’un HoloLens kulaklıkları 2016 yılında piyasaya çıktı ve bu da bize ilk kez karma gerçeklik (AR ve VR) sağladı. HoloLens ile önümüzde holografik bir görüntü oluşturabilir, ardından onu gerçek dünyaya yerleştirebilir ve artırılmış gerçeklik kullanarak manipüle edebiliriz. Ayrıca 2016’da dünyanın dört bir yanından insanlar Pokemon GO artırılmış gerçeklik oyununu kullanarak Pokemon’u yakalamaya çalışırken mahallelerinde koşuşturuyorlardı.
İsveçli mobilya devi IKEA, bir mobilya parçası seçmenize ve evinizde veya ofisinizde nasıl göründüğünü görmenize olanak tanıyan yenilikçi Place uygulamasıyla 2017 yılında metaverse karışımına katıldı.
2020’de Apple, iPhone’lara ve iPad’lere Lidar’ı (Işık Algılama ve Uzaklaştırma) ekleyerek daha iyi fotoğraflar ve AR için daha iyi derinlik taraması sağladı ve gelecekte karma gerçeklik kulaklıklarının önünü açtı.
Facebook, 2021’de adını Meta olarak değiştirerek meta evrenin geleceğini şekillendirmeye odaklandığını belirtti. İki şirket ayrıca akıllı gözlükleri (Ray-Ban Stories) veya güneş gözlüğü gibi görünen son derece taşınabilir sanal gerçeklik başlıklarını (HTC’nin Vive Flow’u) piyasaya sürdü.
2022’de sürükleyici deneyimlerde muazzam ilerlemeler görmeye devam edeceğimize inanıyorum. Örneğin, Apple şu anda geleceğin metaverse arayüzü olarak akıllı telefonlarımızı potansiyel olarak değiştirebilecek gözlükler üzerinde çalışıyor.
